Schade

Niet elke illegale download of stream is een gemiste verkoop. Soms is ook sprake van een ‘sampling-effect’. Dit wil zeggen dat iemand iets even uitprobeert voordat hij/zij het koopt. In onderzoeken wordt hiermee rekening gehouden. Dat sprake is van schade staat als een paal boven water, al zijn verschillende onderzoeken niet unaniem in hun inschatting van de hoogte daarvan. Wordt uit een groot aantal onderzoeken echter een gemiddelde berekend, dan komt het ‘substitutie-effect’ van ongeautoriseerd downloaden en streamen rond de 30% uit1. Anders gezegd: voor elke tien illegale (gratis) consumpties worden drie legale (betaalde) consumpties gemist. Dit is in eerste instantie voor populaire muziek zo gebleken en daarna ook voor film. Er is geen reden om aan te nemen dat dit voor boeken, games en andere populaire werken veel anders is. Hoe minder illegaal gebruik er is, des te minder schade. Daarmee is het belang van handhaving al gegeven.

De schade voor de door BREIN vertegenwoordigde sectoren komt neer op meer dan 300 miljoen euro per jaar. 

In cijfers uitgedrukt, betekent dit bijvoorbeeld dat de productgroep home video in 2014 meer dan 78 miljoen euro is misgelopen2. Na een daling door de introductie van legale platforms als Netflix, Videoland en Pathé Thuis, is recent weer een stijging gesignaleerd. Dit komt doordat mensen films en series uit illegale bron downloaden of streamen als die niet te zien zijn op de dienst waarvoor zij betalen3. Nemen we ook schattingen mee voor de andere door BREIN vertegenwoordigde sectoren (muziek, boeken, games, beeld en overig), dan ligt het totaalbedrag aan schade op meer dan 300 miljoen euro per jaar. Volgens een studie van het EUIPO gaven Nederlandse consumenten in 2017 alleen al aan illegale IPTV abonnementen meer dan 90 miljoen euro per jaar uit4.

Meer achtergrondinformatie vind je in de volgende artikelen van het IViR (Instituut voor Informatierecht van de Universiteit van Amsterdam), Universiteit Tilburg en Considerati:

juli 2018: J. Poort en J. Quintais; “Global Online Piracy Study”, Instituut voor Informatierecht (IViR) van de Universiteit van Amsterdam
Bekijk de publicatie op ivir.nl (PDF) 

14 oktober 2014: J. Poort; “Tijd voor meer legale popcorn”, Instituut voor Informatierecht (IViR) van de Universiteit van Amsterdam
Bekijk de publicatie op ivir.nl

14 juni 2014: J. Poort en J. Leenheer; “Alleen maar nette mensen Consumentenonderzoek Downloadgedrag Films”, Instituut voor Informatierecht (IViR) van de Universiteit van Amsterdam
Bekijk de publicatie op ivir.nl

juni 2014: B.W. Schermer en N. Falot; “Omdat het gratis is; de schade voor de Nederlandse filmindustrie door downloaden uit illegale bron”, Amsterdam Considerati
Bekijk de publicatie op filmfonds.nl

22 augustus 2013: J. Poort e.a.; “Baywatch, two approaches to measure the effects of blocking access to The Pirate Bay”, Instituut voor Informatierecht (IViR) van de Universiteit van Amsterdam
Bekijk de publicatie op ivir.nl

16 oktober 2012: J. Poort en J. Leenheer; “Filesharing 2012 downloaden in Nederland”, Instituut voor Informatierecht (IViR) van de Universiteit van Amsterdam
Bekijk de publicatie op uva.nl

mei 2011: B.W. Schermer en M.D. Wubben; “Feiten om te delen, digitale contentdistributie in Nederland”, Amsterdam Considerati
Bekijk de website op goc.nl

12 januari 2009: A.E.H. Huygen e.a.; “Ups-and-downs, Economische en culturele gevolgen van file sharing voor muziek, film en games”, TNO, SEO, IVIR
Bekijk de publicatie op ivir.nl

De European Observatory van de EUIPO doet onderzoek naar de bijdrage van Intellectueel Eigendom aan de economie, het publieke beeld van Intellectueel Eigendomsrecht en de omvang van inbreuk op deze rechten. Je kunt deze studies vinden op de website van het EUIPO.


  1. B.W. Schermer en M.D. Wubben; “Feiten om te delen, digitale contentdistributie in Nederland”, Amsterdam Considerati
  2. B.W. Schermer en N. Falot; “Omdat het gratis is; de schade voor de Nederlandse filmindustrie door downloaden uit illegale bron”, Amsterdam Considerati
  3. 2018 Global Internet Phenomena Report”, Sandvine
  4. Illegal IPTV in the European Union”, EUIPO