Hoogste Europese rechter wijst arrest in BREIN / Filmspeler zaak – nadere analyse

Het HvJEU heeft bepaald dat de verkoop van mediaspelers met add-ons
die naar websites linken waarop ongeautoriseerd werken beschikbaar zijn
gesteld, een inbreuk makende openbaarmaking oftewel mededeling aan het
publiek is. Tevens heeft het Hof bepaald dat de wettelijke uitzondering
voor de tijdelijke download die bij streamen wordt gemaakt niet van
toepassing is op streaming uit illegale bron.
Het Hof volgt hiermee de conclusie van de Advocaat-Generaal en zet de lijn door uit haar eerdere jurisprudentie, onder meer de recente Svensson en GS Media arresten.

Mediaspeler met illegale add-ons maakt inbreuk

Het Hof overweegt dat het al eerder heeft geoordeeld dat het plaatsen op een website van links naar beschermde werken die vrij beschikbaar zijn gesteld op een andere website, de gebruikers van de linksite rechtstreeks toegang tot die werken verleent. Het gaat bij de mediaspeler niet om de loutere beschikbaarstelling van fysieke faciliteiten. Er zijn op de speler welbewust addons geïnstalleerd waarmee kopers ook specifiek ook toegang krijgen tot beschermde werken die zonder toestemming op streamingwebsites openbaar worden gemaakt. Daardoor wordt rechtstreeks een verbinding gemaakt tussen de inbreuk makende websites en de kopers van de mediaspeler, “zonder welke deze kopers moeilijk zouden kunnen profiteren van de beschermde werken.” De levering van de mediaspeler is derhalve een mededeling aan het publiek van de beschermde werken, aldus het Hof.

Ook overweegt het Hof dat het daadwerkelijke aantal kopers alsmede de potentiële kopers een groot aantal personen betreft en er dus sprake is van een “publiek” aan wie de mededeling door de mediaspeler is gericht.

Het Hof overweegt dat de beschermde werken waarnaar wordt gelinkt niet met toestemming van de rechthebbende op het internet zijn geplaatst. “In casu staat vast dat de verkoop van de mediaspeler heeft plaatsgevonden in de wetenschap dat de vooraf op deze speler geïnstalleerde addons met hyperlinks toegang bieden tot werken die illegaal op internet zijn geplaatst”, aldus het Hof.

Daarnaast “kan niet worden betwist dat deze mediaspeler wordt verstrekt met het doel hieruit winst te behalen, omdat de prijs voor deze mediaspeler wordt betaald met doel directe toegang te verkrijgen tot de beschermde werken die zonder toestemming van de auteursrechthebbenden toegankelijk zijn op streamingsites.”  
Het Hof heeft eerder aangegeven dat wanneer het plaatsen van hyperlinks met winstoogmerk geschiedt, van de plaatser verwacht kan worden dat die de nodige verificaties verricht om zich ervan te vergewissen dat het betrokken werk niet illegaal is gepubliceerd. Er is daarom een vermoeden dat de plaatsing is geschied met volledige kennis van de beschermde aard van het werk waarnaar wordt gelinkt. Dit vermoeden is niet weerlegd, integendeel. Het Hof wijst op de advertenties die specifiek vermelden dat met de speler gratis en eenvoudig zonder toestemming van de rechthebbenden op internet toegankelijk materiaal op televisie kan worden bekeken.

het Hof oordeelt daarom dat het begrip “mededeling aan het publiek…van toepassing is op de verkoop van een mediaspeler…waarop vooraf addons zijn geīnstalleerd die op het internet beschikbaar zijn en hyperlinks bevatten naar voor het publiek vrij toegankelijke websites waarop auteursrechtelijk beschermde werken zonder toestemming van de rechthebbenden beschikbaar zijn gesteld.”

Dat betekent dat deze verkoop directe inbreuk maakt en verboden is. De verkoper is aansprakelijk voor schade.

Streamen uit illegale bron illegaal

Met betrekking tot de tijdelijke reproductie die wordt gemaakt bij het streamen van een website, overweegt het Hof dat die wettelijk is toegestaan indien aan de volgende vijf voorwaarden wordt voldaan:

• de handeling is tijdelijk;
• zij is van voorbijgaande of incidentele aard;
• zij vormt een integraal en essentieel onderdeel van een technisch procedé;
• dit procedé wordt toegepast met als enig doel de doorgifte in een netwerk tussen derden door een tussenpersoon of een rechtmatig gebruik van een werk of beschermd materiaal mogelijk te maken, en de handeling bezit geen zelfstandige economische waarde.

De voorwaarden zijn cumulatief, dat wil zeggen als aan een van de voorwaarden niet wordt voldaan dan is de uitzondering op het auteursrecht niet van toepassing, en moeten eng worden uitgelegd. De drie-stappen toets is erop van toepassing, dat wil zeggen, zij geldt slechts in bijzondere gevallen, mag geen afbreuk doen aan de normale exploitatie en de wettige belangen van de rechthebbende mogen niet onredelijk worden geschaad. Het gaat in het geding om de vraag of de tijdelijke reproductie betrekking heeft op een rechtmatig gebruik.

Het Hof overweegt dat in casu “de koper van een dergelijke speler opzettelijk en welbewust, gratis en zonder toestemming toegang krijgt tot een aanbod van beschermde werken” en voorts dat de tijdelijke reproductie van werken die zonder toestemming worden aangeboden “afbreuk kunnen doen aan de normale exploitatie van dergelijke werken en de wettige belangen van de rechthebbende kunnen schaden” aangezien dit “nomaliter leidt tot een vermindering van legale transacties”.

Het Hof oordeelt dat de uitzondering op auteursrecht voor bepaalde tijdelijke reproducties niet van toepassing is op de tijdelijke reproductie op een mediaspeler “van een auteursrechtelijk beschermd werk dat is verkregen bij het streamen van een website van een derde waarop dit werk zonder toestemming van de houder van het auteursrecht wordt aangeboden.”

Dit betekent dat streamen uit illegale bron, net als downloaden uit illegale bron, inbreuk maakt en verboden is.